Xác lập quan hệ đối tác toàn diện Việt - Mỹ

Hội đàm giữa Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Tổng thống (TT) Mỹ Barack Obama đã diễn ra vào trưa 25-7 tại Nhà Trắng (giờ Mỹ). TT Obama hoan nghênh chủ toạ nước Trương Tấn Sang và đoàn đại biểu cấp cao nhà nước Việt Nam tới thăm chính thức Mỹ, khẳng định tôn trọng quan hệ Việt Nam - Mỹ và vai trò của Việt Nam tại khu vực, mong muốn quan hệ giữa 2 nước trong thời kì tới sẽ nối phát triển mạnh mẽ. TT Obama khẳng định Mỹ tiếp chuyện coi trọng khu vực châu Á - Thái Bình Dương trong tổng thể chiến lược chung của Mỹ, trong đó có vai trò trung tâm của ASEAN trong một cấu trúc khu vực đang định hình cũng như các cơ chế cộng tác tiểu khu vực; mong muốn thúc đẩy quan hệ với ASEAN cũng như các đối tác khác của Mỹ tại Đông Bắc Á... Chủ tịch nước Trương Tấn Sang cảm ơn TT Obama đã mời đến thăm chính thức Mỹ, khẳng định Việt Nam hoan nghênh Mỹ tăng cường cộng tác với châu Á - thái hoà Dương vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng của khu vực, nhấn mạnh Việt Nam coi trọng và mong muốn tiếp tục thúc đẩy quan hệ với Mỹ. Hai bên tán đồng đánh giá quan hệ 2 nước thời kì qua đã phát triển sâu rộng trên nhiều lĩnh vực, cả phương diện song phương và đa phương, tạo nền móng cho quan hệ bước sang một thời đoạn phát triển mới. Trên cơ sở đó, 2 nhà lãnh đạo đã quyết định xác lập quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam - Mỹ dựa trên các nguyên tắc coi trọng Hiến chương Liên Hiệp Quốc, pháp luật quốc tế, coi trọng thể chế chính trị, độc lập, chủ quyền và kiêm toàn cương vực của nhau. Quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam - Mỹ sẽ tạo ra phạm vi mới cho quan hệ hiệp tác giữa 2 nước trong các lĩnh vực như chính trị - ngoại giao, kinh tế - thương mại, khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo, môi trường và y tế, hợp tác nhân đạo - giải quyết hậu quả chiến tranh, quốc phòng - an ninh, bảo vệ và thúc đẩy quyền con người và văn hóa - thể thao - du lịch... Hai nhà lãnh đạo tin tức đối tác toàn diện Việt Nam - Mỹ sẽ không chỉ phục vụ tốt hơn ích lợi 2 nước mà còn đóng góp vào hòa bình, ổn định, cộng tác và phát triển ở châu Á - Thái Bình Dương và trên thế giới. Chủ toạ nước Trương Tấn Sang gặp các thành viên Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ. Ảnh: TTXVN Hai nhà lãnh đạo cũng đã luận bàn các biện pháp nhằm đưa quan hệ 2 nước đi vào chiều sâu, thiết thực và hiệu quả hơn nữa trong thời gian tới, trong đó có tăng cường trao đổi đoàn cấp cao, thiết lập các cơ chế cộng tác mới hoặc nâng cấp các cơ chế hiện có. Hai nhà lãnh đạo hoan nghênh việc thiết lập cơ chế đối thoại thường kỳ giữa 2 bộ trưởng ngoại giao. Hai bên nhấn mạnh hiệp tác kinh tế, thương nghiệp, đầu tư là nền tảng và động lực của đối tác toàn diện Việt Nam - Mỹ, khẳng định cam kết hoàn tất thương thuyết Hiệp định Đối tác thương nghiệp xuyên yên bình Dương (TPP) vào thời khắc sớm nhất có thể trong năm, tính đến sự đa dạng về trình độ phát triển của mỗi nước trong phạm vi một hiệp nghị thăng bằng và toàn diện. TT Obama hoan nghênh những thành quả đổi mới kinh tế của Việt Nam, tán thành tăng cường hiệp tác kinh tế - thương nghiệp - đầu tư phê duyệt khuôn khổ Hội đồng TIFA, cũng như Sáng kiến Tăng cường liên kết kinh tế ASEAN (E3) và APEC; ghi nhận quan hoài của Việt Nam về việc Mỹ xác nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường. Hai nhà lãnh đạo tán đồng xúc tiến hợp tác khoa học - công nghệ, nhất là trong các lĩnh vực năng lượng hạt nhân, công nghệ không gian và nghiên cứu biển. Hai bên cũng tán đồng đẩy mạnh cộng tác trong các lĩnh vực song phương khác như giáo dục, quốc phòng - an ninh, cộng tác nhân đạo khắc phục hậu quả chiến tranh… cũng như tăng cường phối hợp trên các diễn đàn quốc tế và khu vực như APEC, ARF, EAS, ADMM+... Hai nhà lãnh đạo tái khẳng định ủng hộ giải quyết tranh chấp ở biển Đông bằng các biện pháp hòa bình, hiệp với pháp luật quốc tế, trong đó có Công ước liên hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS). Hai nhà lãnh đạo cũng tái khẳng định ủng hộ nguyên tắc không dùng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực để giải quyết tranh chấp trên biển và lãnh thổ. Hai nhà lãnh đạo nhấn mạnh giá trị của việc tuân thủ đầy đủ Tuyên bố về xử sự của các bên tại biển Đông (DOC) giữa ASEAN và Trung Quốc và tầm quan yếu của việc phát động thương thảo để đạt được Bộ lề luật xử sự (COC) hữu hiệu trên biển Đông. Hai bên cũng đã đàm đạo về một số vấn đề còn khác biệt, trong đó có vấn đề quyền con người; nhất trí tiếp duyệt y hội thoại xây dựng và tôn trọng lẫn nhau để tăng cường hiểu biết, giảm thiểu khác biệt, không để vấn đề này ảnh hưởng tới quan hệ đang phát triển tốt đẹp giữa 2 nước. Nhân này, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang mời TT Obama và phu nhân thăm chính thức Việt Nam vào thời kì ăn nhập và TT Obama đã vui vẻ nhận lời. Sau cuộc hội đàm, chủ toạ nước Trương Tấn Sang và TT Obama đã có cuộc gặp gỡ báo chí. Hai bên đã ra Tuyên bố chung về quan hệ Việt Nam - Mỹ. Trước đó, chủ toạ nước Trương Tấn Sang cùng Đoàn Đại biểu cấp cao nhà nước Việt Nam đã tham gia tiệc chiêu đãi của Chính phủ Mỹ do Ngoại trưởng John Kerry chủ trì với sự dự của hơn 100 khách mời gồm các thành viên nội các, lãnh đạo Quốc hội và lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ. Trong bài phát biểu chào mừng, Ngoại trưởng John Kerry đã nhắc lại kỷ niệm gắn bó với Việt Nam từ thời chiến tranh, quá trình bình thường hóa quan hệ 2 nước. Ngoại trưởng khẳng định Chính phủ Mỹ tôn trọng và mong muốn quan hệ 2 nước phát triển mạnh mẽ hơn nữa trong thời gian tới phê duyệt các cơ chế hiệp tác hiệu quả trên nhiều lĩnh vực. Chủ tịch nước Trương Tấn Sang cho rằng sau hơn 25 năm thực hiện công cuộc đổi mới, từ một nước kém phát triển, Việt Nam đã vươn lên trở nên một nước có thu nhập làng nhàng với tốc độ tăng trưởng khá và đã đạt trước thời hạn nhiều mục tiêu thiên niên kỷ. Chủ tịch nước Trương Tấn Sang nhấn mạnh: Trong chính sách đối ngoại, Việt Nam tôn trọng và xem Mỹ là một đối tác quan trọng hàng đầu. Quan hệ 2 nước đã đạt được những bước tiến hăng hái thời kì qua trên cơ sở phạm vi quan hệ đối tác tích cực, hữu hảo, xây dựng, cộng tác nhiều mặt, coi trọng lẫn nhau và cùng có lợi. Chủ toạ nước cũng cho rằng chuẩn y các cuộc đối thoại, Mỹ và Việt Nam sẽ hiểu nhau hơn, nhất là về cách tiếp cận cũng như những đặc thù về văn hóa, lịch sử của mỗi bên. Việt Nam luôn cố kỉnh để bảo vệ và xúc tiến quyền con người, phấn đấu để người dân được hưởng những thành tựu tốt đẹp nhất của công cuộc đổi mới. Chủ toạ nước khẳng định 2 nước đang đứng trước những dịp để đưa quan hệ song phương sang thời đoạn phát triển mới. Chiều và tối 24-7, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang cũng có các cuộc gặp với Chủ tịch Ngân hàng Thế giới (WB) Jim Yong Kim, Tổng Giám đốc Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) Christine Lagarde, dự tọa đàm bàn tròn và thiết đãi của các doanh nghiệp Mỹ. "Một sự kiện lịch sử"... Chuyến thăm chính thức cấp quốc gia tới Mỹ lần thứ hai kể từ khi 2 nước thông thường hóa quan hệ vào năm 1995 do Chủ tịch nước Trương Tấn Sang dẫn đầu là dịp tốt để xúc tiến quan hệ Mỹ - Việt lên tầm cao mới. Đây là nhận định của ông Andrew Billo, trợ lý Giám đốc Chương trình Chính sách thuộc Tổ chức Nghiên cứu châu Á (The Asia Society) có hội sở tại New York, khi đáp TTXVN tại liên hợp Quốc ngày 24-7. Về hiệp nghị Đối tác thương mại xuyên thăng bình Dương (TPP), một nội dung chính được bàn bạc trong chuyến thăm, ông Andrew cho rằng đây là thời cơ tốt cho Mỹ và Việt Nam thể chế hóa hơn nữa việc hiệp tác trong lĩnh vực kinh tế, thương nghiệp. Mỹ đã là đối tác thương nghiệp lớn thứ hai của Việt Nam và TPP sẽ giúp tạo nhịp tiện lợi hơn cho các công ty Mỹ tiếp cận thị trường Việt Nam cũng như hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ. Trong khi đó, theo báo The Financial Times (Anh), vào thời khắc chính quyền Mỹ đang bị sức ép bởi những đòi hỏi khác nhau ở Trung Đông, bao gồm cuộc chiến Syria, cuộc bạo động ở Ai Cập và các cuộc đàm phán hòa bình Israel - Palestine, chuyến thăm của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang là một cơ hội để đặt trung tâm vào điều mà ông Barack Obama đã báo hiệu như một trong những ưu tiên của nhiệm kỳ thứ hai của ông. Báo The Bangkok Post (Thái Lan) cho rằng chuyến công du trước hết của ông Trương Tấn Sang đến Washington sẽ tạo nền tảng cho các nhà lãnh đạo từng sự hiệp tác chém đẹp hơn giữa 2 nước. Trong khuôn khổ ASEAN, Bangkok Post nhận định Việt Nam, lên đường từ vựng trí của mình, có thể là nhà nước tụ họp nhất vào sự cân bằng địa chính trị, trở nên một trong những nước đề xuất hiệu quả nhất việc tăng cường các mối quan hệ trong khu vực; đồng thời, chuyến thăm của chủ toạ nước Việt Nam tạo thời cơ cho cả 2 phía cân chỉnh lại quan hệ song phương. Tờ báo mô tả phạm vi thảo luận là toàn diện, trùm các quan hệ kinh tế và thương nghiệp, những vấn đề chính trị và an ninh cũng như quan hệ giữa nhân dân 2 nước. Ông Danny Russel, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đặc trách Đông Á, được báo South China Morning Post (Hồng Kông) trích lời cho rằng Đông Nam Á “có lẽ là khu vực đầy sức sống và năng động nhất của chúng ta” ở châu Á, thậm chí trên thế giới. Ông đánh giá chuyến thăm của chủ toạ Trương Tấn Sang “đúng là một sự kiện lịch sử”. Cao Tuấn