Giáo dục Singapore: “Dạy ít để học được nhiều”

Trong bài phát biểu nhân Quốc khánh 2004, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long đã nói: “Chúng ta phải dạy ít đi để sinh viên có thể học được nhiều hơn”. Câu nói có phần "vô lý" này giờ đây đã trở thành một chính sách quan yếu của hệ thống giáo dục Singapore. Tầm nhìn Vậy ý tưởng “dạy ít, học nhiều” ra đời trong cảnh ngộ nào? Một cột mốc quan yếu trong những cải cách giáo dục gần đây ở Singapore là tầm nhìn chiến lược “Nhà trường tư duy, nhà nước học tập” (Thinking Schools, Learning Nation) với vai trò định hướng đổi mới cho giáo dục từ năm 1997. “Nhà trường tư duy” là mô hình trường - nơi tư duy sáng tạo, niềm mê say học tập suốt đời và ý thức phụng sự đất nước của học sinh được kích thích ngay từ tuổi nhỏ. Còn theo mô hình “nhà nước học tập”, học tập được coi là văn hóa quốc gia, trong đó mọi từng lớp tầng lớp đều dồi dào tính sáng tạo và đổi mới. Dưới tầm nhìn của Chiến lược giáo dục, nhiều sáng kiến đa dạng đã được thực hành trên từng khía cạnh của hệ thống giáo dục quốc gia. Năm 1997, chương trình “Giáo dục quốc gia” bắt đầu được thực hiện với mục đích thắt chặt tinh thần dân tộc và củng cố niềm tin vào ngày mai của người dân Singapore. Theo chiến lược “Dạy ít, học nhiều”, giáo dục Singapore hội tụ nâng cao chất lượng học tập của sinh viên bằng cách tạo thêm nhiều “khoảng trống” trong chương trình học để đay nghiến có thể thực hiện những kế hoạch giảng dạy riêng, cùng sinh viên định hình một môi trường GD riêng và bồi bổ nghiệp vụ. Với mô hình “Dạy ít, học nhiều”, kiểu học vẹt, học vì thành tích và phong cách giảng dạy “dành cho tuốt mọi người” sẽ bị loại bỏ. Thay vào đó, sinh viên sẽ chủ động hơn trong học tập, khám phá tri thức thông qua các thí điểm, trải nghiệm thực tiễn, học các kỹ năng sống và xây dựng nhân cách nhờ chiến lược đào tạo hiệu quả và sáng tạo. Ngoại giả, sinh viên cũng có thêm nhiều thời cơ học tập và rèn luyện toàn diện để phát triển tư duy, tư cách và những tố chất để thành công trong tương lai. Để hỗ trợ việc đổi mới giáo dục, Bộ Giáo dục Singapore cam kết thực hiện những thay đổi về cấu trúc chương trình học và cung cấp những nguồn lực cấp thiết. Bộ sẽ tăng cường tính linh hoạt, chủ động của các trường bằng cách rút gọn chương trình giảng dạy tới 10-20% để tạo “thời gian trống”. Bộ Giáo dục cũng giảm 2 giờ làm mỗi tuần cho mỗi cha nội để họ có thêm thời gian lên kế hoạch giảng dạy và luận bàn kinh nghiệm chuyên môn. Về tài chính, Bộ Giáo dục hỗ trợ các trường trang bị các lớp học đặc biệt hiệp với cả hoạt động tập thể, hoạt động nhóm, “phố sinh thái” để học về khoa học thiên nhiên, hoặc một rạp hát để học nghệ thuật trình diễn. Kết quả của quá trình cách tân giáo dục kéo dài nhiều thập kỷ qua là, thay vì đưa rất nhiều người đi du học ở thời kỳ đầu phát triển, giờ đây chính là lúc Singapore xuất khẩu giáo dục như một hoạt động kinh tế thực sự. Còn khối ngoài công lập được tạo điều kiện phát triển, nhất là khuyến khích việc liên thông, kết liên với nước ngoài, mời gọi các trường đại học tăm tiếng quốc tế đặt chi nhánh. Chính những điều này cuộn người học và cũng chính đối tác liên kết sẽ buộc cơ sở giáo dục trong nước nâng cao chất lượng cũng như cơ sở vật chất. Để khuyến khích sinh viên các nước đến du học, bộ phận thúc đẩy du học (thuộc Tổng cục Du lịch Singapore) có nhiều chương trình nhằm truyền bá cho việc cuộn du học sinh đến đảo quốc này. Chính phủ Singapore mời rất nhiều đoàn nhà báo về giáo dục, các công ty du học các nước đến tìm hiểu. Một trong những điển hình của chính sách lôi cuốn sinh viên là các khu ký túc xá dành cho sinh viên ngoại quốc gần như các khu Resort gồm hồ bơi, siêu thị, điểm truy cập Internet, phòng nghỉ 2 giường có máy lạnh, tủ lạnh, nước nóng lạnh.... Các khu ký túc xá này có tiêu chuẩn cao vì đây là tổ hợp kiến trúc do tư nhân đầu tư kinh dinh. Thực tế đào tạo Ở Singapore, quá trình cách tân giáo dục đã thực hiện hơn 20 năm qua. Đối với Singapore, ở mỗi tuổi đều có một chiến lược phát triển giáo dục nhất quyết, nhưng giai đoạn nào thì cũng bám lấy tiêu chí nhu cầu của tầng lớp đối với đào tạo. Tầng lớp đang cần người làm công việc gì thì trường đào tạo ngành nghề đó. Một ngành học mới của một trường luôn căn cứ từ nhu cầu thực tiễn của từng lớp, vì thế sinh viên tốt nghiệp rất dễ dàng tìm được việc làm. Mỗi trường đại học của Singapore, dù trường công hay trường tư, luôn có một trọng điểm tư vấn việc làm và viện trợ sinh viên thực tập tại các công ty. Bản thân các trường đại học có sự gắn bó chặt đẹp với các doanh nghiệp, công ty can hệ đến ngành nghề đào tạo. Bên cạnh đó các trường liền tù tù có các hội thảo về việc làm để sinh viên tiếp cận dễ dàng hơn. Giáo dục Singapore được chia thành hai khu vực, gồm trường công và trường tư. Các trường công thuộc sự quản lý của Bộ Giáo dục và được Chính phủ hỗ trợ tài chính nên việc mở một ngành học mới hay thành lập một trường mới luôn phải qua nhiều khâu khác nhau. Các trường tư thì đơn giản hơn về mặt thủ tục vì họ tự đắc về mặt tài chính. Tuy nhiên để mở ra những ngành học mới, thành lập những trường mới, các tổ chức giáo dục tư nhân phải nghiên cứu kĩ, dò xét và dự đoán được những ngành học có khả năng vấn sinh viên dựa trên nhu cầu của xã hội, của nền kinh tế và thiên hướng giáo dục trong nước, của thế giới. Tựu chung, các tiêu chí để mở ngành hay thành lập trường được quản lý chặt chẽ, thậm chí là khắt khe, ngoài việc đáp ứng đúng nhu cầu của thị trường, còn phải đáp ứng đầy đủ những đề nghị về chất lượng của nền giáo dục Singapore. Tỉ dụ muốn mở ngành đào tạo thầy thuốc y khoa, cơ sở đào tạo phải có đủ số lượng giáo sư giảng dạy trong ngành Y tế, đủ cơ sở vật chất cho sinh viên nghiên cứu. Muốn mở khoa báo chí, thầy phải đã làm việc hoặc đang công tác tại một tòa soạn báo chí, có kinh nghiệm nghề trong phỏng vấn, thu thập thông báo, viết bài. Có thể nói, ngày nay giáo dục đang là một thế mạnh thực thụ của Singapore. Nó không chỉ tạo ra nguồn nhân công đáp ứng mọi nhu cầu của sơn hà, mà còn là nguồn thu ngoại tệ và là một sức mạnh mềm của quốc gia tuy rất nhỏ về diện tích và dân số không nhiều, nhưng đã thực sự trở thành cường quốc về thu nhập bình quân, là điểm đến của sinh viên nhiều nước ./. Nguyễn Chiến