Nỗi kinh hồn mới mang tên… bệnh viện (Kỳ 1)

Năng lượng Mới số 242 Kỳ 1: Dưỡng khí hay khí độc? Sự ô nhiễm, nguy cơ lây lan bệnh tật không cần phải vào tận “hang cùng ngõ hẻm”, phải “đào bới xới lộn” trong bệnh viện mới thấy, mà ngay từ bên ngoài, ở những điều dễ nhìn thấy nhất, cảm nhận dễ nhất cũng có thể nhận ra được. Trẻ lọt lòng sốt dẻo vì… ngột ngạt Bước chân vào Bệnh viện phụ sản Trung ương tên gọi cũ là Bệnh viện C, dẫu vẫn còn sớm, chưa có mấy người đến thăm khám hay thăm hỏi bệnh nhân, nhưng ở đây đã xộc lên mùi rất đặc trưng của nơi chỉ dành cho sản phụ và trẻ sơ sinh. Cố nhiên, thứ mùi ấy chẳng thể nói là dễ chịu vì là sự hổ lốn của những gì còn lại sau khi sinh cùng với mùi mồ hôi của sản phụ - hệ lụy của những ngày phải kiêng cữ không được tắm rửa, xúc tiếp với nước. Đã vậy, lại còn cả mùi thuốc tẩy sặc sụa bốc lên từ sàn nhà, đồ dùng dành cho bệnh nhân như váy áo, chăn, ga và cả mùi thức ăn quẩn trong không gian hẹp của các phòng nằm của bệnh nhân xen lẫn… ắt tạo thành thứ mùi khó ngửi. Đến giờ cao điểm, nghĩa là khoảng thời kì người đến thăm khám cấp tập tại bệnh viện và đến giờ được vào chăm chút của người nhà đối với bệnh nhân thì thứ mùi ấy còn khủng khiếp hơn, làm cho không ít người khi phải hít thở bầu không khí “trong lành” như vậy phải nôn ọe, khó thở, hoa mày chóng mặt. Thậm chí, ngay bệnh nhân nhiều người cũng không chịu nổi, dù phải kiêng nắng gió, nhưng cũng chũm vươn ra các cửa sổ hay ban công hít lấy chút “khí trời” khan hiếm. Với kiểu kiến trúc cũ đã nhiều năm, hơn nữa chỉ dành cho số lượng bệnh nhân có hạn nên bệnh viện càng trở thành ngột ngạt hơn khi số giường nằm của bệnh nhân quá tải như hiện, không chỉ là mỗi người một giường theo quy định mà 2-3 bệnh nhân/giường nằm. Một giường bệnh nhưng có đến 4-5 bệnh nhân điều trị ở Bệnh viện K Những chiếc quạt công nghiệp to vật vã, tiếng kêu như tiếng máy của cả một xưởng sinh sản, chạy ù ù từ những góc phòng, chuồng chồ trong bệnh viện nhằm làm “thoáng” hơn, xua tan bớt mùi “đặc trưng” của viện sản. Nhưng dường như chẳng nhằm nhè, nhất là vào những ngày nóng bức. Ngược lại, nó còn làm cho bệnh nhân khó thở do quạt thổi bạt cả hơi. Chỉ cần lên khu nhà G, nơi dành cho sản phụ sau khi sinh, khoa lọt lòng, điều trị bệnh… sẽ tận mắt thấy cảnh này. Kinh hơn nữa là vào giờ làm vệ sinh cá nhân cho sản phụ thì không khí ấy còn ô nhiễm đến mức nếu chẳng may bước vào thì phải quay ra thật nhanh để trốn chạy, tìm chút không khí cho sự sống, cho sự bàn luận chất của cơ thể. Vậy mà hàng nghìn bệnh nhân cùng với trẻ lọt lòng phải hít thở những “độc khí” như vậy. Thương nhất là các bé lọt lòng, vừa mới chào đời đáng lẽ phải được hưởng niềm vui khi lần đầu tiên có mặt, lại phải chịu sự cực nhọc, khó nhọc của “kiếp nạn” đời sống! Vào Khoa lọt lòng của bệnh viện, tưởng rằng đây sẽ là nơi ưu tiên nhất được chọn với cấu trúc, không gian thoáng đạt, lưu thông không khí do toàn những bệnh nhân nhí lúc cất tiếng khóc chào đời cũng là lúc chịu đớn đau của bệnh tật. Ai ngờ, chẳng hơn gì so với phòng bệnh của người lớn, cũng bí bách cả về không gian, không khí, diện tích… Một thầy thuốc ở đây cho biết: Phần vì “đặc thù” của bệnh nhân, phần vì cấu trúc các phòng của khoa xây dựng trước đây đã không còn phù hợp với thực tại hiện nay, số lượng bệnh nhân tăng lên, đồng thời khoảng không gian tiếp cận trực tiếp với thiên nhiên bên ngoài không nhiều nên độ thông thoáng, lưu thông không khí trong khoa bị hạn chế, dẫn đến “bí” cho cả người làm và đặc biệt là các bé. Thậm chí, có cháu bé sinh non nằm trong khoa bị nóng hổi triền miên, mãi không ra ngoài được với mẹ để tập bú. Mẹ lo! Rồi cả thầy thuốc cũng lo vì không hiểu sao trẻ lại sốt li bì như vậy. Đến khi bác sĩ thực hành “phép thử” kê cho cháu chiếc cũi ra hố xí nội bộ trong khoa để cháu nằm thì tức khắc sau đúng một ngày, nhiệt độ của cháu hạ xuống ngay như trẻ thông thường. Như vậy, hóa ra duyên do gây nóng sốt cho cháu không phải do bệnh lý mà chính là sự bức bí, ngột ngạt trong phòng! Cũng vì thế, mỗi khi quá tải bệnh nhân, các thầy thuốc trong Khoa sơ sinh phải kê một dãy cũi ra nhà xí để các cháu nằm điều trị. Ngút vì thiếu không khí Bước chân vào Bệnh viện K trong một ngày nóng bức dễ hình dong ngay tới một bến xe chật chội, găng đến choáng váng bởi không gian thiếu dưỡng khí, lan tỏa đủ thứ mùi của mồ hôi, thuốc tẩy trùng, thức ăn đến “lợm giọng”. Ngay phía cổng bệnh viện, đoạn tiếp giáp với phố Hai Bà Trưng có rất đông người nhà bệnh nhân trải chiếu nằm ngay trên mặt cống thoát nước ở gần chuồng chồ. Mùi cống bốc lên hôi nồng nặc, nhưng những người nhà bệnh nhân vẫn phải sống cùng nó ngày này qua ngày khác. Phía bên trong bệnh viện thì cảnh tượng hàng trăm người lăn lóc, nằm vạ vật trên ghế, ngoài hố xí khiến chúng tôi không khỏi động lòng. Phải ráng lắm chúng tôi mới đi sâu vào các khoa điều trị bệnh nhân. Nhiều phòng không đủ chỗ đành phải ghép 2, 3 bệnh nhân cùng nằm, giường bệnh xếp kín cả hai bên hố xí chỉ chừa một lối nhỏ để đi. Hàng chục người thân bệnh nhân nằm la liệt ngoài hành lang, nhiều bệnh nhân đầu trọc tếu vì xạ trị, rên la đớn đau. Nóng quá, nhiều bệnh nhân chịu không nổi phải bỏ giường xuống nền nằm chiếu. Có người còn chết giả vì không những thiếu không khí trầm trọng mà còn vì sự ô nhiễm của không khí. Chị Lan, người nhà một bệnh nhân với vẻ mặt mỏi mệt khi nói về việc chăm người nhà tại bệnh viện, cho biết: “Mình không có chỗ nằm còn đi chỗ khác được, chứ chị gái tôi đang bệnh mà cứ nằm ghép thế kia thì khó chịu lắm, trời thì nắng, phòng bệnh thường ngày không có điều hòa thì sao chịu nổi”. Một chị “ô sin” chăm nom ở đây cho biết thêm, đêm xuống, thời tiết có đỡ hơn nhưng khổ nỗi thân nhân người bệnh không có chỗ nằm ngủ nên phải tìm khoảng trống mà ngồi ngủ gục, người nào may mắn “chiếm” được chỗ nho nhỏ thì phải “cong như con tôm” mà ngủ. “Ở đây quá tải ghê lắm. Trời nắng nóng, người đông, mùi mồ hôi, hơi người bệnh nếu không quen khó mà chịu được lâu. Ngày nào tôi cũng phải tranh thủ tắm sớm hoặc nếu bận chăm chút người thân thì phải chờ đến nửa đêm”. Dãy nhà xí của bệnh viện hầu như kín mít, thiếu dưỡng khí lại thêm đông người làm bệnh nhân không còn chỗ mà thở. Đôi khi bệnh nhân lại trở mình, chìa cái lưng ướt đầm mồ hôi để người nuôi bệnh cầm quạt giấy phe phẩy cho hạ nhiệt. Đã băng bó kín đầu, dây truyền nước cắm ở tay nhưng bệnh nhân Đỗ Thị Ngát vẫn nhăn nhó, rên la: “Nóng quá, thế này sống sao nổi!”. Cậu con trai khuôn mặt khắc khổ chốc chốc lại phe phẩy chiếc quạt nan yên ủi người mẹ. Không sung sướng gì hơn, phía giường đối diện bà Ngát, ông Đức vừa trải qua đợt xạ trị u xương trước đó mấy tiếng, người mềm như tàu lá, luôn miệng phều phào “xin” các con nhanh đưa bố về. Bà Hạ, người Nam Định cho biết, cả tầng phòng nội trú chỉ có phòng ngự sinh chung của cả người bệnh và người nuôi bệnh nên mọi người xếp hàng chờ nhau lâu lắm. Bệnh nhân truyền hóa chất, thuốc thang, trong người đã nóng, những ngày thời tiết còn nóng nực nên ăn ít, lại hay bị táo bón, đi vệ sinh rất lâu. Nhiều bệnh nhân chờ lâu không đủ sức nên phải đi vệ sinh vào bô ngay ở dưới giường bệnh, “tra tấn” cả phòng. Nhà vệ sinh bốc mùi hôi cả ngày, quện với mùi thức ăn thừa ôi thiu cũng đổ đống hết vào đây, nhân viên dọn vệ sinh dọn không xuể. Khi “nhìn tận mắt, ngửi tận mũi”… phòng thủ sinh ố vàng, cũ kỹ qua hàng chục năm. Những chiếc thùng nhựa chứa rác thải luôn trong tình trạng quá tải, vương ra sàn rất mất vệ sinh. Anh H, người thân một bệnh nhân cho biết: “Mới vào đây được mấy hôm nhưng tình trạng rác thải ứ đọng liên tục. Nhiều lúc thấy sợ không dám đi vệ sinh. Viên chức dọn vệ sinh dọn không xuể, rác nhiều còn cẳn nhẳn, cáu kỉnh khiến chúng tôi phải mang rác ra ngoài cổng để bỏ”. Bên cạnh đó, tình trạng xả rác tùy tiện tại bệnh viện diễn ra khá phổ biến. Mặc dù những biển báo “cấm đổ rác”, “cấm vứt rác”… xuất hiện nhan nhản khắp mọi nơi, thế nhưng rất ít người quan tâm tới. Họ vẫn ngang nhiên quăng rác cực xuống mặt đất. Không chỉ những người đến khám và chữa bệnh mà cả những người khám bệnh, bác sĩ và y tá nhiều lúc cũng rất cẩu thả, lạt trong việc xử lý rác y tế. Ngay lối dẫn lên tầng 2, dành cho lãnh đạo bệnh viện thì đập vào mắt là bông gạc còn nguyên máu nằm chỏng chơ, ám cái mùi tanh nồng. Phía trên cửa sổ, ghế thì vỏ bánh, vỏ trái cây bị nhồi nhét do một số người thiếu tinh thần để lại. Nhiều y tá, thầy thuốc đi qua dù có thấy đấy nhưng cũng chẳng ai nhắc người nhà, nhân viên vệ sinh để dọn dẹp. Mỗi ngày Bệnh viện K Trung ương thu nhận hàng nghìn lượt bệnh nhân đến khám và điều trị các bệnh về ung bướu. Do là bệnh viện tuyến Trung ương độc nhất vô nhị chuyên về phát hiện và điều trị ung bướu sớm nên số lượng bệnh nhân đổ về rất đông khiến bệnh viện luôn trong tình trạng quá tải… “Một mình chúng tôi không thể khắc phục do lực bất tòng tâm, hệ lụy do quá tải gây ra quá nặng nề, bản thân hàng ngũ thầy thuốc chúng tôi cũng bị ảnh hưởng huống gì người bệnh”, một thầy thuốc tại bệnh viện chính trực nom. Để duy trì sự sống cũng như để bảo đảm hay tăng cường sức khỏe, con người trước hết cần một bầu không khí trong sạch, giàu dưỡng khí. Bệnh nhân càng phải cần một môi trường như vậy. Thế nhưng, với thực tiễn hiện ở các bệnh viện thì rõ ràng sự ô nhiễm không khí đã làm cho năng lượng sống chẳng những của bệnh nhân mà vơ những người có mặt ở đây đều bị ảnh hưởng nghiêm trọng, chưa kể đến nguy cơ: người bệnh sẽ thêm nhiều bệnh nữa, người chưa bị bệnh sẽ mắc bệnh. (Xem tiếp kỳ sau) Tú Anh - Mạnh Kiên