Chiếc ra-đi-ô cùng ngắm “đặc biệt” ở Đoàn tàu không số.

Do điều kiện bảo đảm bí hiểm trên biển, mỗi lần ra khơi, tàu không số được trang bị vô cùng đơn giản; ngoài khí giới chống chọi cùng một số vật dụng khác như la bàn, hải đồ và chiếc ra-đi-ô để nghe thời tiết

Đại tá Nuyễn Đắc Thắng tâm tình: - Để tránh sự kiểm soát của địch, tàu ta thường đi xa bờ. Nó là kỷ vật quý báu trên con tàu hai đáy của Đoàn tàu không số còn lại đến hiện; là kỷ niệm sâu sắc đối với tôi trong quân ngũ.

Từ những tín hiệu này, ta có thể vòng tránh tàu ra khỏi khu vực địch theo dõi và kiểm soát.

Đại tá Hồ Đắc Thắng san sớt: - Tôi và anh em Đoàn tàu không số sử dụng chiếc ra-đi-ô này trong suốt quá trình công tác trong quân ngũ. Chiếc ra-đi-ô này được dùng để bắt tín hiệu với bến và 5 lần nhập hàng vào bến an toàn. Gặp rất nhiều khó khăn. Hôm trao chiếc ra-đi-ô cho đại diện ban tổ chức cuộc vận động, tay ông run run giữ chặt chiếc ra-đi-ô như chơi muốn rời xa, giọng nghẹn lại: - Nó là loại "nồi đồng cối đá", chúng tôi "xài" đã đời mà vẫn tốt.

Bài và ảnh: THẢO NGUYÊN. Nếu nghe 2 tiếng "xoẹt, xoẹt" liên tiếp, có thể có nhiều tàu địch hoặc ra-đa đang theo dõi tàu ta. Có thể là một bài hát đã quy ước từ trước để báo tin cho anh em tình hình bến yên hoặc bến động. Không có máy định vị vệ tinh, cán bộ, đội viên tàu không số thường tính hạnh bằng thiên văn hàng hải, ngày nhìn màng tang, đêm ngắm trăng sao để xác định tọa độ trên biển.

Đây là hiện vật sống động để giáo dục truyền thống cho đời trẻ. Chiếc ra-đi-ô này giúp nhiều chuyến tàu tăng viện miền Nam cập bến an toàn, góp phần làm nên kỳ tích đường Hồ Chí Minh trên biển.

Sau khi giải phóng miền Nam, tôi đưa về gia đình sử dụng rồi cất giữ như một kỷ vật vô giá. Đại tá Nguyễn Đắc Thắng trao chiếc ra-đi-ô cho đại diện Ban tổ chức Cuộc vận động sưu tầm và giới thiệu “Những kỷ vật kháng chiến”.

Nhờ chiếc ra-đi-ô ấy, mà các thủy thủ tàu không số có rất nhiều cách báo tin cho tàu cập bến.

Còn việc xác định có tàu hay ra-đa địch hoạt động trên đường vào, hoặc trong khu vực bến hay không lại phải nhờ vào loại “ra-đa đặc biệt", đó là chiếc ra-đi-ô này. Việc xác định vị trí tàu, chọn thời khắc chuyển hướng vào bến, làm sao vận chuyển hết số hàng trước khi trời sáng và việc quan sát phát hiện đích tàu địch, ra-đa kiểm soát khu vực của địch để đưa tàu lọt vào bến. Cũng có khi là một bản nhạc; hoặc bắt sóng Đài Tiếng nói Việt Nam để nghe dự báo thời tiết cũng giúp anh em xác định được tàu địch.

Những hôm trời yên, biển lặng, không có chớp mà nghe thấy tiếng "xoẹt" mạnh, chứng tỏ có ra-đa địch đang hoạt động gần.